. . .

Zuhal KARABULUT
Direktör

KOBİ DESTEKLERİ

Kobi tanımı:
04.11.2012 tarih ve 790 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, "Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik" ile KOBİ tanımı revize edilmiştir.

Bu tanıma göre, KOBİ'ler aşağıdaki gibi sınıflandırılmaktadır:

Kriter Mikro Ölçekli KOBİ Küçük Ölçekli KOBİ Orta Ölçekli KOBİ
Çalışan Personel Sayısı ‹ 10 ‹ 50 ‹ 250
Yıllık Net Satış Hâsılatı ≤ 1 Milyon TL ≤ 8 Milyon TL ≤ 40 Milyon TL
Yıllık Mali Bilanço Toplamı ≤ 1 Milyon TL ≤ 8 Milyon TL ≤ 40 Milyon TL

"Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik"e ulaşmak için lütfen tıklayınız.

BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI DESTEKLERİ
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı resmi web sitesi için buraya tıklayınız. 
Üretici ve Sanayiciler için verilen desteklerin bir kısmı aşağıda verilmiş olup, tamamına ulaşmak için lütfen tıklayınız. 

1.AR-GE Merkezleri 
Kurumsal bir Ar-Ge desteği olup, en az 30 tam zamanlı eşdeğer Ar-Ge personeli bulunan ve 5746 Sayılı Kanunda belirtilen şartları sağlayarak Bakanlıkça Ar-Ge Merkezi Belgesi verilmesi uygun görülen işletmelerin Ar-Ge faaliyetleri için vergisel indirimler, istisnalar ve muafiyetler sağlamaktadır.
Ayrıntılı bilgi için lütfen tıklayınız. 

2.Sanayi Tezleri Programı (SAN-TEZ) 
Üniversite-sanayi işbirliği ile yürütülen be Bakanlıkça desteklenmesi uygun görülen Ar-Ge Projelerinin %75’i Bakanlıkça hibe olarak, %25’i proje ortağı firma tarafından karşılanmaktadır.

SAN-TEZ hakkında daha çok bilgiye, dokümanlara ve yönetmeliğe ulaşmak için lütfen tıklayınız. 

3. Tekno Girişim Sermayesi Desteği 
Teknogirişim Sermayesi Desteği (TGSD) için yeni ve yenilikçi bir iş fikri bulunan, örgün öğrenim veren üniversitelerin herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek durumdaki öğrenci, yüksek lisans veya doktora öğrencisi ya da lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini ön başvuru tarihinden en çok beş yıl önce almış kişiler başvurabilmektedir.

İş fikri desteklenmesi uygun bulunan girişimci, firmasını kurmasını müteakip bir defaya mahsus olmak üzere, en fazla 100.000,00 TL teminatsız hibe destek ile bir yıl süre boyunca desteklenmektedir. Programa yılda bir kez Bakanlığımızca duyurulacak tarihlerde başvuru yapılabilmektedir.
Konuyla ilgili detaylı bilgiye ulaşmak için lütfen tıklayınız. 

4. Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri 
Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri başvurusu, 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunda öngörülen destek ve teşviklerden yararlanmak üzere en az iki işletme tarafından başvuru yapılması ile gerçekleşir. Başvuru detayları ve örneklerini içeren başvuru klavuzuna ulaşmak için lütfen tıklayınız. 

5. Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (BROP) 
Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) kapsamında yürütülmekte olan BROP ile, hedef bölgedeki illerden gelecek başvurular doğrultusunda proje    finansmanı  sağlanması amaçlanmaktadır. KOBİ’lerin direk başvurusuna halihazırda açık olmayan programa, hedef bölgede yer alan kamu kurumları ile sivil toplum kuruluşlarının yanı sıra KOBi’lerin ortak çıkarlarını korumak gibi bir misyonları da bulunan oda, birlik ve borsa benzeri kuruluşlar da başvurabilmektedir. Program kapsamında, belli bir sektördeki tüm KOBİ’lerin ortak faydasına yönelik projeler hayata geçirilmektedir. Projelerin en fazla %85’ine kadar finansmanı AB’den, geriye kalan kısmı ise Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı merkez bütçesinden karşılanmaktadır. Program ve hedef bölge hakkında ayrıntılı bilgi için lütfen tıklayınız.

KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELERİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME İDARESİ BAŞKANLIĞI (KOSGEB) DESTEKLERİ

Ülkenin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanmasında küçük ve orta ölçekli işletmelerin payını ve etkinliğini artırmak, rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek, sanayide entegrasyonu ekonomik gelişmelere uygun biçimde gerçekleştirmek amacıyla kurulmuştur.
KOSGEB resmi web sitesi için buraya tıklayınız. 

KOSGEB tarafından KOBİ’lere sunulan destekler aşağıdaki gibidir.

1. KOBİ Proje Destek Programı 
Programın amacı;
· İşletmelere özgü sorunların işletmeler tarafından projelendirildiği ve projelendirilen maliyetlerin desteklenebildiği bir programa ihtiyaç duyulması,
· KOBİ’lerde proje kültürü ve bilincinin oluşturulması,
· İşletmelerin proje yapabilme kapasitelerinin geliştirilmesi,
· Esnek destekleme sistemine ihtiyaç duyulması.
Ayrıntılı bilgi için lütfen tıklayınız. 

2. Tematik Proje Destek Programı 
Programın amacı;
· KOBİ’lerin kendi işletmelerini geliştirmeleri ve Meslek Kuruluşları tarafından küçük ve orta ölçekli işletmelerin geliştirilmesi amacıyla daha fazla proje hazırlamalarının teşvik edilmesi,
· Makro strateji dokümanlarında işaret edilen öncelikler dikkate alınarak belirlenen tematik alanlarda bölgesel ve sektörel ihtiyaçların karşılanması,
· KOBİ’lerin uluslararası mevzuat ve önceliklere uyumunun sağlanması.
Ayrıntılı bilgi için lütfen tıklayınız. 

3. İşbirliği Güçbirliği Destek Programı 
Programın amacı;
· KOBİ’lerin işbirliği-güçbirliği anlayışında bir araya gelerek “Ortak Sorunlara Ortak Çözümler” üretilmesi,
· KOBİ’lerin tedarik, pazarlama, düşük kapasite kullanımı, rekabet gücü zayıflığı, finansman başta olmak üzere tek başlarına çözümünde zorlandıkları birçok soruna çözüm bulunması,
· KOBİ’lerin bir araya gelerek kapasite ve rekabet gücü yüksek işletmelere dönüşmesi,
· Ölçek ekonomisinden yararlanılarak kaynak tasarrufu sağlanması,
· KOBİ’ler arasında ortaklık ve işbirliği kültürünün geliştirilmesi.
Ayrıntılı bilgi için lütfen tıklayınız. 

4. AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı 
Programın amacı;
· Bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip KOBİ ve girişimcilerin geliştirilmesi,
· Teknolojik fikirlere sahip tekno-girişimcilerin desteklenmesi,
· KOBİ’lerde Ar-Ge bilincinin yaygınlaştırılması ve Ar-Ge kapasitesinin artırılması,
· Mevcut Ar-Ge desteklerinin geliştirilmesi,
· İnovatif faaliyetlerin desteklenmesi,
· Ar-Ge ve İnovasyon proje sonuçlarının ticarileştirilmesi ve endüstriyel uygulamasına yönelik destek mekanizmalarına ihtiyaç duyulması.
Ayrıntılı bilgi için lütfen tıklayınız. 

5. Genel Destek Programı 
Programın amacı;
· Proje hazırlama kapasitesi düşük KOBİ’ler ile KOSGEB hedef kitlesine yeni dahil olmuş sektörlerdeki KOBİ’lerin de mevcut KOSGEB desteklerinden faydalanması,
· KOBİ’lerin kaliteli ve verimli mal/hizmet üretmelerinin sağlanması,
· Mevcut KOSGEB desteklerinin revize edilerek daha fazla KOBİ’nin bu desteklerden yaygın şekilde faydalanması,
· KOBİ’lerin rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek amacıyla genel işletme geliştirme faaliyetlerinin teşvik edilmesi,
· KOBİ’lerin yurt içi ve yurt dışı pazar paylarını artırmak amacıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesi.
Ayrıntılı bilgi için lütfen tıklayınız. 

6. Girişimcilik Destek Programı 
Programın amacı;
· Ekonomik kalkınma ve istihdam sorunlarının çözümünün temel faktörü olan girişimciliğin desteklenmesi ve yaygınlaştırılması,
· Başarılı ve sürdürülebilir işletmelerin kurulması,
· Girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması,
· İş Geliştirme Merkezlerinin kurulması ile girişimciliğin geliştirilmesi,
· İstihdamın artırılması,
· Yerel dinamiklere dayalı girişimciliğin desteklenmesi.
Ayrıntılı bilgi için lütfen tıklayınız. 

7. Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı 
Programın amacı;
Gelişme ve büyüme potansiyeline sahip küçük ve orta ölçekli işletmelerin İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Gelişen İşletmeler Piyasası’nda işlem görmesinin sağlanması ve sermaye piyasalarından fon temin edilmesine imkân sağlanması.
Ayrıntılı bilgi için lütfen tıklayınız. 

8. Kredi Faiz Desteği 
Bu programda amaç: küçük ve orta ölçekli işletmelere uygun koşullarda finansal destek temin edilmesidir.
Ayrıntılı bilgi için lütfen tıklayınız. 

EKONOMİ BAKANLIĞI DESTEKLERİ 
Ekonomi Bakanlığı resmi web sitesi için buray tıklayınız. 

İhracat Destekleri 
Firmalarımızın uluslararası pazarlarda rekabet gücü kazanmalarına olanak sağlayan ve hazırlık-pazarlama- markalaşma süreçlerini kapsayan destekler hakkında bilgiye aşağıdaki bağlantılar aracılığıyla ulaşabilirsiniz: 
1.İhracat Destekleri- Destek Mevzuatı 
Firmalarımızın uluslararası pazarlarda rekabet gücü kazanmalarına olanak sağlayan ve hazırlık-pazarlama- markalaşma süreçlerini kapsayan destekler hakkında bilgiye aşağıdaki bağlantılar aracılığıyla ulaşabilirsiniz:
014-8 Sayılı Pazara Giriş Belgelerinin Desteklenmesine İlişkin Karar, 2014-6 Sayılı Tarımsal Ürünlerde İhracat İadesi Yardımlarına İlişkin Karar, 2014-4 Sayılı Sektörel Nitelikli Uluslararası Yurt içi Fuarların Desteklenmesine İlişkin Karar, 2012-4 Sayılı Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ, 2012-3 Sayılı Teknik Müşavirlik Hizmetlerine Sağlanacak Devlet Yardımları Hakkında Tebliğ, 2011-1 sayılı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Hakkında Tebliğ, 2010-8 Sayılı Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ ile Uygulama Usul ve Esasları, 2010-6 Sayılı Yurt Dışı Birim, Marka ve Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ ile Uygulama Usul ve Esasları, 2009-5 Sayılı Yurt Dışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesine İlişkin Tebliğ ile Uygulama Usul ve Esasları, 2008-2 Sayılı Tasarım Desteği Hakkında Tebliğ ile Uygulama Usul ve Esasları, 2006-4 Sayılı Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması ve Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi ve Turqualıty®'nin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ, 2000-1 Sayılı İstihdam Yardımı Hakkında Tebliğ ile Uygulama Usul ve Esasları, TURQUALITY® Sertifikasının Düzenlenmesine İlişkin Tebliğ gibi dokümanlara erişmek için ve ayrıntılı bilgi için tıklayınız. 

2. KOBİ ve Kümelenme Destekleri 
Uluslararası rekabetçiliğin geliştirilmesi, pazar araştırması ve pazara giriş ve çevre maliyetlerinin desteklenmesi programları çerçevesinde KOBİ’lerimize yönelik çeşitli destekler sağlanmaktadır.  Desteklerle ilgili özet sunuma erişmek ve ayrıntılı bilgi için tıklayınız..

3.Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Destekleri 
2011/1 sayılı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği aracılığıyla şirketlerimizin, kuruluşlarımızın yurt dışı pazarlara giriş stratejilerine bireysel bazda destek sağlanması ve böylelikle küresel dünyaya entegre olmalarının sağlanması amaçlanmaktadır. 

Bu kapsamda, E-Ticaret Sitelerine Üyelik Desteği, Rapor Desteği, Sektörel Ticaret Heyeti ve Alım Heyeti Desteği, Yabancı Şirket Alımına Yönelik Danışmanlık Desteği, Yurtdışı Pazar Araştırması Desteği programları uygulanmaktadır. Desteklerle ilgili ayrıntılı bilgi için tıklayınız. 

4. Yurtdışı Pazar Araştırması Desteği 
Ayrıntılı bilgi için tıklayınız. 

5. E-Ticaret Sitelerine Üyelik Desteği 
Nihai tüketiciye yönelik olmayan e-ticaret sitelerine üyelik giderleri için uygulanan desteklerle ilgili ayrıntılı bilgi ve ön onaylı e-ticaret siteleri listesi
Ayrıntılı bilgi için  tıklayınız. 

6. Yurtdışı Birim, Marka ve Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi
Ayrıntılı bilgi için tıklayınız. 

7. Fuar Katılım Destekleri 
Ayrıntılı bilgi için tıklayınız. 

8.Markalaşma Desteği 
Türk ürünlerinin yurtdışında markalaşması, Türk malı imajının yerleştirilmesi ve TURQUALITY®’nin Desteklenmesi kapsamında
Ayrıntılı bilgi için  tıklayınız. 

9. İstihdam Yardımı 
Sektörel Dış Ticaret Şirketi (SDŞ) statüsünü haiz firmaların münhasıran dış ticarete ilişkin işlemlerini yürütmek üzere, konusunda tecrübeli ve yüksek öğrenimli yönetici ve eleman istihdamına yönelik faaliyetlerin desteklenmesine ilişkin hususlarla ilgili
Ayrıntılı bilgi için tıklayınız. 

10. Tarımsal Ürünlerde İhracat İadesi Yardımları 
Ülkemiz tarımsal ürünlerinin uluslararası piyasalarda rekabet gücünün ve ihracat potansiyelinin artırılması amacıyla uygulanan “Tarımsal Ürünlerde İhracat İadesi Yardımları” desteği hakkındaki Karar’a erişmek için tıklayınız.
Ayrıntılı bilgi için tıklayınız. 

11. HİZMET SEKTÖRÜNE YÖNELİK SAĞLANAN DESTEKLER 
Ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEKLERİ 
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı resmi web sitesi için buraya tıklayınız. 

1. Faiz İndirimli Tarımsal Krediler 
Buradan hayvansal üretim, tarımsal sulama, diğer üretim konuları için alabileceğiniz maksimum kredi miktarlarını ve indirim oranlarını görebilirsiniz.
Detaylara ulaşmak için tıklayınız. 

2. Alan Bazlı Tarımsal Destekler

3. Fark Ödemesi Destekleri  
Kütlü Pamuk, Yağlık Ayçiçeği, Soya Fasulyesi, Kanola, Dane Mısır, Zeytinyağı, Aspir, Hububat ve Baklagil, Yaş çay destekleri için  buraya tıklayınız.

4. Hayvancılık Destekleri  
Hayvancılık destekleri ile ilgili detaylara ulaşmak için lütfen tıklayınız.

5. Tarım Sigortası Destekleri  
Tarım sigortası destekleri ile ilgili detaylara ulaşmak için lütfen tıklayınız.

6. Telafi Edici Ödemeler Kapsamındaki Tarımsal Destekler  
Çay budama tazminatı desteği için tıklayınız.

7. Diğer Tarımsal Amaçlı Destekler

8. 2010 yılı Tarımsal Desteklemeler  
Detaylı bilgi için tıklayınız.

9. Tarımsal Destekler Birim Miktarları  
Buradan; Alan Bazlı Desteklemelere(TL/da), Hayvancılık Desteklerine, Çevre Amaçlı Arazilerin Korunması ile ilgili Desteklere(ÇATAK)(TL/da), Diğer Tarımsal Amaçlı Desteklere, Fark Ödemesi Desteklerine, Faiz İndirimli Kredi Uygulamalarına ulaşabilirsiniz. 

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI DESTEKLERİ

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın çevre maliyetlerinin desteklenmesi ile ilgili yayınladığı tebliğe ulaşmak için lütfen tıklayınız..

TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU (TÜBİTAK) DESTEKLERİ  
TÜBİTAK tarafından sağlanan tüm destek ve burslara ulaşmak için lütfen tıklayınız. 

1. Sanayi AR-GE Proje Destekleri 
Teknoloji ve Yenilik Destek Başkanlığı (TEYDEB) 
Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB), teknolojinin toplumsal faydaya dönüşme sürecini hızlandırmak amacıyla, ülkemiz özel sektör kuruluşlarının araştırma-teknoloji geliştirme ve yenilik faaliyetlerini desteklemek amacıyla kurulmuştur. Böylelikle, ülkemiz kuruluşlarının araştırma-teknoloji geliştirme yeteneğinin, yenilikçilik kültürünün ve rekabet gücününün arttırılması hedeflenmektedir. TEYDEB, bahsedilen hedefler doğrultusunda, destek programları tasarlamakta ve yürütmektedir.

TEYDEB' in yürüttüğü destek programlarına ulaşmak için lütfen tıklayınız. 

“TÜBİTAK TEYDEB 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı”i çağrı duyurularına ulaşmak için lütfen tıklayınız. 

"TÜBİTAK Patent Desteği"ne ulaşmak için lütfen tıklayınız..

2. Akademik AR-GE Destekleri 
Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) 
ARDEB'in misyonu; evrensel gelişmeleri ve ülke önceliklerini göz önüne alarak, bilgi ve teknolojinin üretilerek topluma kazandırılması amacıyla, ülkemizde Ar-Ge faaliyetleri gerçekleştiren kurum ve kuruluşlar ile bilim insanlarını teşvik etmek ve desteklemek üzere programlar ve hedefler geliştirmek, uygulamaktır.

ARDEB'in yürüttüğü destek programlarına ulaşmak için lütfen tıklayınız. 

3. Bilim ve Toplum Proje Destekleri 
Bilim ve Toplum Daire Başkanlığı 
Daire başkanlığının amacı;
Toplumumuzdaki bireylere düşünme, gözlemleme, sorgulama, araştırma, veri ve bilgiye dayalı kararlar verme yetilerini kazandırmak ve toplumumuzdaki bireylerin bilimi anlamasını, uygulamasını, çağın teknolojisini yakalamaya çalışmasının ve ülkesinin geleceğinin bilimsel ve teknolojik gelişmelerde olduğunu görmesini sağlamaktır.

Bu daire başkanlığının yürüttüğü destek programlarına ulaşmak için lütfen tıklayınız. 

4. AB Çerçeve Programı Destekleri 
Oldukça büyük bir bütçeye sahip olan 7.ÇP, bilginin, yeteneklerin ve uzmanlığın ortaklaşa kullanılabileceği Avrupa çapındaki konsorsiyumlara katılma fırsatları sunmaktadır. 7.ÇP’ye katılanlar, Avrupa’da ve Avrupa dışında yeni ilişkiler ağı ve pazarlar kurma fırsatını yakalayıp teknolojinin en ileri noktasını hedefleyen projelere ortak olabileceklerdir.

Çerçeve Programları’na, ulusal/uluslararası kanunlar ve AB kanunlarına göre kurulmuş tüzel ve gerçek kişiler başvurabilirler. Bu kapsamda, üniversiteler, araştırma merkezleri, kamu kurumları, sanayi kuruluşları ve sivil toplum örgütleri Çerçeve Programları’na katılabilirler. Ayrıca, tüzel kişiliğe sahip olan veya olmayan KOBİ’lerin de başvuruları teşvik edilecektir.

TÜBİTAK Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı hakkında detaylı bilgi için lütfen tıklayınız. 

5. İkili ve Çoklu İşbirlikleri 
İkili işbirliği proje başvuru çağrıları, COST Programı Projeleri ve Avrupa Bilim Vakfı Projeleri ile ilgili detaylı bilgi için lütfen tıklayınız. 

6. Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEP) Destek Programları 
Yurtiçi ve yurtdışı burs imkanları ile ilgili bilgi için lütfen tıklayınız.

TÜRKİYE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VAKFI (TTGV) DESTEKLERİ  
1.AR-GE Proje Destekleri 
Ardışık ve tümleşik mekanizmaları içeren bu desteklerin amacı; kuruluşlarımızın, sahip olduğu teknoloji geliştirme potansiyelinden azami faydayı sağlamalarına olanak vererek geliştirdikleri teknolojiler ile küresel pazarlarda rekabet eden teknoloji şampiyonu işletmeler haline gelmelerini sağlamaktır.
Ayıntılı bilgi için tıklayınız. 

2.Çevre Proje Destekleri 
Çevre Teknolojileri Desteği’nin temel amacı, eko-verimlilik (temiz üretim/ sürdürülebilir üretim) anlayışı çerçevesinde üretim süreçlerinde asgari enerji, su, hammadde tüketimi ve atık üretimi için üretim süreçlerinde teknolojik yenilik içeren, sanayide uygulanabilir ve ekonomik değeri olan temiz üretim teknolojilerinin uygulanmasına yönelik uygulama projelerinin teşvik edilmesi ve desteklenmesidir.
Ayrıntılı bilgi için tıklayınız. 

3.Teknolojik Girişimcilik Destekleri 
TTGV'nin teknolojik girişimcilik destekleri Teknoloji Yatırım A.Ş. tarafından yürütülmektedir.
Ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

KALKINMA AJANSLARI DESTEKLERİ  
Kalkınma ajansları hakkındaki mevzuata, desteklerine, bölge planlarına, cazibe bölge destekleme programına, AB sürecinde bölgesel gelişme hakkındaki detaylara, bölgesel raporlara ve verilere, kırsal kalkınma hakkındaki bilgilere ulaşmak ve güncel bilgileri takip etmek için  http://www.kalkinma.gov.tr/Pages/Index.aspx